Situ Wanayasa
téh kakoncara minangka pangjugjugan jalma pikeun niis jeung arulin sukan-sukan.
Perenahna kiwari di Kacamatan Wanayasa. Ceuk carita kolot, cenah asal muasalna
aya Situ Wanayasa téh kieu.
Baheula, dina
mangsa Wanayasa masih kénéh jadi kadaleman, kungsi aya kajadian halodo nu
sakitu bangetna. Mangbulan-bulan taya pisan hujan sakeprul ogé. Sawah-sawah
jadi angar, taneuh bareulah, kebon-kebon gararing. Atuh taya pepelakan nu bisa
jadi lantaran taya pisan cai.
Ari nu jadi
dalem waktu harita nya éta Radén Aria Suriawinata anu katelah Dalem Santri.
Kangjeng Dalem méh unggal poé kalaporan ku rahayatna ngeunaan kajadian balukar
halodo téh. Unggal poé aya waé kajadian boh nu maot langlayeuseun atawa rahayat
nu riributan alatan parebut cai.
Dalem Santri : “Mamang, kadieu!”
Abdi Dalem : “Muhun, mangga, sinuhun. Kula ngahaturkeun hormat”
Dalem Santri : “Mamang, kumaha kaayaan rahayat kawula?”
Abdi Dalem : “Ayeuna rahayat teh janten kasusahan. taya
pepelakan nu bisa jadi
lantaran taya pisan cai. Tos
Mangbulan-bulan taya pisan hujan sakeprul
ogé”
Dalem Santri : “Kumaha atuh, Mamang, sugan aya pamadegan atawa
tarékah pikeun
ngungkulan ieu kajadian?”
Abdi Dalem : “Sadaya-daya, nuju diémutan ieu ogé.”
Dalem Santri : “Sugan Mamang mah aya piluangeun, da piraku rék
diantep waé mah,”
Nu diajak nyarita kalah ngahuleng
salila-lila. Bingung kudu kumaha nyiar jalan, nyieun tarékah pikeun nulungan
rahayat anu kagaringan.
Dina hiji peuting, Dalem Santri
ngimpén. Dina impénan téh anjeunna kasumpingan ramana. Pok sasauran,
Rama Dalem Santri : “Anaking Suriawinata, geura jugjug
pangguyangan badak, tingali ka
lebah kalérna. Di
dinya aya sumber cai, prak pigawé ku hidep jeung rahayat Wanayasa. Jieun hiji
situ pikeun panampunganana, tuluy kamalirkeun ka solokan-solokan pikeun nyaian
sawah jeung kebon-kebon anu kagaringan …”
Réngsé ramana
sasauran kitu, koréjat téh Dalem Santri gugah. Anjeunna ngahuleng salami-lami,
ngemutan impénan nu cikénéh kaalaman. Dalem Santri manggil abdi dalemna.
Dalem Santri : “Mamang, tadi peuting kuring kadatangan pun rama, nu
miwarang ka
pangguyangan badak, teras ka
lebah kalérna dina eta aya sumber cai.”
Abdi Dalem : “Muhun, sauninga abdi aya pangguyangan badak.”
Dalem Santri : “Lamun kitu geura kerahkeun sagala prajurit milarian
tempat eta teras
jieun situ dina tempat eta kanggo
nyaian sawah jeung kebon rahayat!
Abdi Dalem : “Muhun, sinuhun.”
Ahirna
kapeundak eta tempat teras dijieun situ nu ayeuna katelah situ Wanayasa.